Η ανάπτυξη του παιδιού είναι δείκτης της σωματικής και ψυχικής υγείας του. Η διατροφή παίζει πρωταρχικό ρόλο σε όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης ιδιαίτερα στον πρώτο χρόνο της ζωής οπότε έχει καθοριστικό ρόλο. Η αυξητική ορμόνη παίζει θεμελιώδη ρόλο κατά την παιδική ηλικία ενώ στην εφηβεία οι ορμόνες της εφηβείας (οιστρογόνα, τεστοστερόνη) είναι υπεύθυνες για την επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης.

Εάν απασχολεί ο ρυθμός αύξησης του παιδιού, εαν εμφανίζει στασιμότητα ύψους ή βάρους εάν εχει ιδιαίτερα ψηλό ή χαμηλό ανάστημα σε σχέση με τους συνομήλικους μπορεί να οφειλεται σε πρόβλημα της αυξητικής ορμόνης ή άλλων  ενδοκρινολογικών ορμονών

Εφηβεία είναι η εξελικτική διαδικασία κατά την οποία το παιδί εξελίσσεται σε ενήλικα ικανό για αναπαραγωγή. Η διαδικασία ελέγχεται από τις ορμόνες που παράγονται σε αδένες που βρίσκονται στον εγκέφαλο (υπόφυση, υποθάλαμος) και διεγείρουν τις γονάδες (ωοθήκες, όρχεις). Οι πρώτες αλλαγές είναι η ανάπτυξη του στήθους στα κορίτσια και η αύξηση του όγκου των όρχεων στα αγόρια. Η εφηβεία αρχίζει στα κορίτσια κατά μέσον όρο μετά την  ηλικία των 9 χρόνων ενώ στα αγόρια κατά μέσο όρο στην ηλικία των 11 χρόνων. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας παρατηρείται γρήγορη ανάπτυξη η οποία σταματάει με την ολοκλήρωση της εφηβείας (1-2 χρόνια μετά την έλευση της περιόδου στα κορίτσια και του ξυρίσματος στα αγόρια).

 Τι είναι η πρώιμη ήβη;

Πρώιμη ήβη (εφηβεία) ονομάζεται η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου (δηλαδή ανάπτυξη των μαστών στα κορίτσια και αύξηση του μεγέθους των όρχεων και του πέους στα αγόρια) πριν από την ηλικία των 9 χρόνων στα κορίτσια και των 10 χρόνων στα αγόρια.

Στους προδιαθεσικούς παράγοντες της πρώιμης ήβης περιλαμβάνονται:

o Η κληρονομικότητα

o Ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος- παχυσαρκία, ειδικά στα κορίτσια

o Η έκθεση σε ενδοκρινικούς διαταράκτες (παράγωγα των πλαστικών) ιδιαίτερα στα κορίτσια

Εάν  παρατηρήσετε απότομη  διαφορά  στην ανάπτυξη του παιδιού ή στην συμπεριφορά του μπορεί να οφείλεται σε πρώιμη ήβη

Τι είναι η καθυστερημενη εφηβεια?

Η εφηβεία θεωρείται καθυστερημένη, όταν δεν εκδηλώνεται πριν την ηλικία των 13ετων  για τα κορίτσια και των 14 ετών για τα αγόρια. Η καθυστερημένη έναρξη της εφηβείας μπορεί να είναι κληρονομική. Ωστόσο, καθυστερημένη εφηβεία μπορεί επίσης να οφείλεται σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες, γενετικές διαταραχές, χρόνιες ασθένειες, ή όγκους που βλάπτουν την υπόφυση ή τον υποθάλαμο, τα οποία επηρεάζουν την ωρίμανση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της καθυστερημένης εφηβείας;

Τα παρακάτω είναι τα πιο κοινά συμπτώματα της καθυστερημένης εφηβείας.

Κορίτσια:

• Η έλλειψη ανάπτυξης του μαστού σε ηλικία 14 ετών
• Περισσότερα από πέντε έτη μεταξύ της αύξησης του μαστού και την πρώτη έμμηνο ρύση
• Η αποτυχία της εμμηνόρροιας μετά την ηλικία των 16

• Αγόρια:
  • Η έλλειψη όρχεων σε ηλικία 14 ετών
  • Έλλειψη ηβική τρίχα από την ηλικία των 15
  • Περισσότερα από πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί η διεύρυνση των γεννητικών οργάνων

Αντίστοιχα εάν το παιδί δεν φαίνεται να συμβαδίζει στο θέμα εφηβείας με την χρονολογική του ηλικία είναι απαραίτητο να τα ψάξουμε ενδοκρινολογικά

Έχετε παρατηρήσει στο εφήβαιο ή στο κορμί του παιδιού πρόωρη ή υπερβολική τριχοφυια? Μπορει να είναι πρωιμη αδρεναρχη

Τι είναι η πρώιμη αδρεναρχή;

Τα επινεφρίδια είναι δυο μικροί αδένες, πάνω από τα νεφρά.

Εκκρίνουν πολλές σημαντικές ορμόνες για την υγεία μας επιπλέον, εκκρίνουν και ανδρογόνα.

Φυσιολογικά μετά τα 8 και 9 σε κορίτσια και αγόρια αντίστοιχα, τα επινεφρίδια αυξάνουν σημαντικά την παραγωγή των ανδρογόνων. Αυτό το φαινόμενο λέγεται αδρεναρχή.

Με την αδρεναρχή έχουμε:

Εμφάνιση δυσοσμίας

Τριχοφυΐα στις μασχάλες και στο εφήβαιο (αργότερα στο πρόσωπο για τα αγόρια)

Ακμή

Δεν εμφανίζονται απαραίτητα όλα μαζί. Μπορεί π.χ. ένα παιδί να παρουσιάσει αλλαγή της οσμής μία-δύο φορές, πριν το φαινόμενο αυτό αρχίσει να γίνεται πιο καθημερινό και μετά από μήνες να εμφανίσει τρίχωση στο εφήβαιο.

Όταν κάποιο από αυτά (δυσοσμία – τρίχωση – ακμή) εμφανίζεται πριν από την ηλικία των

8 ετών στο κορίτσι και 9 ετών στο αγόρι πρέπει το παιδί να ελεγχθεί. Ως γονείς, ενδεχομένως να παρατηρήσετε και συμπεριφορικές διαταραχές.

Η πιο συχνή πάθηση του θυρεοειδικού αδένα είναι ο υποθυρεοειδισμός και εμφανίζεται όταν έχουμε χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών.
Τα παιδιά μπορεί να πάσχουν είτε από συγγενή υποθυρεοειδισμό (νοσούν από την γέννησή τους) είτε από επίκτητο υποθυρεοειδισμό (το εμφανίζουν αργότερα). 

Οι πιο συχνές αιτίες συγγενούς υποθυρεοειδισμού είναι:

– Υποπλασία του αδένα (δεν αναπτύχθηκε σωστά κατά την ενδομήτρια ζωή)
– Θυρεοειδής αδένας σε λάθος θέση (εκτοπος), συνήθως πιο μικρός (υποπλαστικός)
π.χ υπογλώσσια
– Αγενεσία του θυρεοειδή (δεν κατασκευάστηκε καθόλου ο αδένας).Οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι κληρονομικές.

Ο επίκτητος υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής υπολειτουργεί, αργότερα, κατά την παιδική ηλικία.

Συχνά είναι αποτέλεσμα μιας αυτοάνοσης νόσου, της θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Εδώ, το ανοσοποιητικό σύστημα που προστατεύει το σώμα μας και καταπολεμά τις λοιμώξεις, παράγει αντισώματα που επιτίθενται στο ίδιο του το σώμα, συγκεκριμένα, στον θυρεοειδικό αδένα. Αυτό αποδυναμώνει τον θυρεοειδή, παράγει λιγότερες ορμόνες και έχει ως επακόλουθο τον υποθυρεοειδισμό.

Τα συμπτώματα που μπορεί να έχει ένα παιδί με υποθυρεοειδισμό είναι:

• Αύξηση του βάρους, οίδημα προσώπου
• Καθυστέρηση της ήβης ή σπανιότερα πρώιμη ήβη
• Μείωση του ρυθμού ανάπτυξης
• Κούραση, μειωμένη σωματική δραστηριότητα
• Δυσκοιλιότητα
• Δυσανεξία στο κρύο
• Μειωμένη σχολική απόδοση
• Βρογχοκήλη (μεγάλο θυροειδή αλλοιωμένο)
• Βραδυκαρδία

Οι παθήσεις του Θυρεοειδή μπορούν να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή μας

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς είναι συχνά κληρονομικές. Περίπου το 40% των παιδιών με επίκτητο υποθυρεοειδισμό, έχει στην οικογένειά του άτομο με κάποια παθολογία του θυρεοειδούς.
Ο κίνδυνος να εμφανίσουν αυτοάνοσο νόσο του θυρεοειδούς είναι 16 φορές μεγαλύτερος για τα παιδιά με γονέα με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα. Τα κορίτσια είναι πιο επιρρεπή στο να εμφανίσουν τη νόσο (3 κορίτσια ανά 1 αγόρι).

Αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδιά με:

-Οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδίτιδας Hasimoto
-Σύνδρομο Turner
-Σύνδρομο Klinefelter
-Εάν έχουν άλλο αυτοάνοσο νόσημα όπως: κοιλιοκάκη, ΣΔ1, αλωπεκία, λεύκη

Με κλινική εξέταση και εργαστηριακό έλεγχο ο Παιδοενδοκρινολογος μπορεί να διαγνώσει εάν ο θυρεοειδής λειτουργεί σωστά στο παιδί και να το αντιμετωπισει καταλληλα

Δυστυχώς είμαστε ανάμεσα στις χώρες με πολύ υψηλά επίπεδα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας. Βέβαια και παγκοσμίως τα αποτελέσματα δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά και η παχυσαρκία παρουσιάζει πλέον χαρακτήρες ”επιδημίας”.

Παχύσαρκο είναι το παιδί εκείνο που έχει υπερβολική άθροιση λίπους από διαταραχή του ενεργειακού ισοζυγίου. Το βάρος του είναι 10, 20 ή 30 kgr πάνω από το κανονικό του και μερικές φορές και παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση παχύσαρκου παιδιού ή εφήβου θα πρέπει να γνωρίζουμε το σημαντικότερο αίτιο που την προκαλεί. Δηλαδή, να ξέρουμε αν αυτή οφείλεται:

• Σε γενετική προδιάθεση, δηλαδή στα γονίδια, στην κληρονομικότητα.
  • Σε υπερσιτισμό ή σε λανθασμένη διατροφή.
  • Σε ελαττωμένη κινητικότητα.
  • Σε ορμονική διαταραχή
  • Σε ψυχολογικά προβλήματα.

Παρακολουθηση συνδρομων Turner, Down , Klineferter , Prader Willi και λοιπων συνδρομων με ενδοκρινολογικες επιπτωσεις